JA 
ZH-CN 
TH 
EN 
EP.2: การเลือกหัวล่อฟ้า และสายนำลงดินให้ถูกต้อง
หลักการกำหนดระยะคุ้มครอง (Protection Angle) Rolling Sphere Zone Concept (LPZ) เทคนิคติดตั้งหน้างานจริง
สรุปสั้น: เริ่มที่ “หัวล่อฟ้าให้คุ้มพื้นที่”, “สายนำลงดินสั้น ตรง น้อยเส้นทาง” และ “Bonding ให้ครบ” (Bonding คือการเชื่อมโลหะในระบบป้องกันฟ้าผ่าให้ศักย์ไฟฟ้าเท่ากัน เพื่อให้กระแสฟ้าผ่าไหลลงดินอย่างปลอดภัย ป้องกันประกายไฟ และลดอันตราย) จากนั้นตรวจระยะห่างป้องกันการเกิดฟ้าผ่าข้างเคียง (Side-flash) ตามแนวทางของ EIT และ IEC 62305 / IEC 62561
1) Air-termination — เลือกหัวล่อฟ้าให้ “คุ้มพื้นที่”
หลักการสำคัญ คือ ครอบคลุมพื้นที่ด้วย Protection Angle ที่เหมาะสม (ขึ้นกับระดับ LPS I–IV), ใช้ Rolling Sphere ตรวจจุดเสี่ยงตกหล่น และหลบวัตถุสูง (ปล่อง แท็งก์ เครื่องปรับอากาศ) ให้พ้นเขตเสี่ยง
| LPS Class | Protection Angle (°) | Rolling Sphere (m) |
|---|---|---|
| I | ~20–25 | ~20 |
| II | ~30 | ~30 |
| III | ~45 | ~45 |
| IV | ~60 | ~60 |
ใช้หลายหัวล่อฟ้าร่วมกันเพื่อให้ “ซ้อน” พื้นที่คุ้มครอง โดยตรวจช่องว่างด้วย Rolling Sphere จะช่วยลดจุดบอด (blind-spot) ได้ดีกว่าใช้หัวเดี่ยว ๆ
Zone Concept (LPZ)
กำหนดเขตการป้องกันจากนอกอาคาร (LPZ0) เข้าสู่ภายใน (LPZ1/2) โดยต้องมีการ Bonding, SPD และการจัดสายให้เหมาะสม
- LPZ0 → ภายนอก โดนกระแสเต็ม
- LPZ1 → มีอุปกรณ์ลดพลังงาน (air-termination / bonding)
- LPZ2 → ภายในอุปกรณ์อ่อนไหว ใช้ SPD ระดับละเอียด
2) Down-conductor — สายนำลงดิน “ต้องสั้น ตรง และสมมาตร”
- ใช้เส้นทางลงหลายเส้นแบบ “สมมาตร” รอบอาคาร ลดความต่างศักย์
- หลีกเลี่ยงมุมหักแคบ: รัศมีดัด ≥ 20 cm หรือ ≤ 90° อย่างมีรัศมีผ่อนโค้ง
- ระยะห่างจากท่อ/ราง/สายสื่อสาร — รักษา separation distance ตามคำนวณ
- ตำแหน่งลงดินให้ใกล้จุด Earth Termination ที่เตรียมไว้ ลดความยาวลูป
วัสดุ (ตัวนำ/เคลือบผิว)
- ทองแดงล้วน / ทองแดงชุบดีบุกทนสนิม (ตาม IEC 62561)
- อลูมิเนียม ใช้ได้แต่เลี่ยงสัมผัสตรงกับคอนกรีตเปียก / สารกัดกร่อน
- ขั้วต่อ/แคลมป์ ควรเป็นวัสดุ “เข้าคู่” ลดกัลวานิคคอร์โรชัน
การเดินแนว
- แนวสั้นตรง, หลีกเลี่ยงเดินซิกแซ็ก
- ยึดคลิป/แคลมป์ระยะเหมาะสม (เช่น ทุก 0.8–1.2 m)
- ติดป้าย “LPS Down Conductor” ในจุดเปลี่ยนทิศ/เข้าดิน
ตัวอย่างคำนวณระยะคุ้มครองอย่างง่าย
Protection Angle ≈ f(LPS Class, Height) *ใช้ตารางอ้างอิง/กราฟจากมาตรฐาน เพื่อกำหนดมุมและตำแหน่งหัวล่อฟ้า
คำนวณระยะห่างป้องกันการอาร์ก (Separation Distance, s)
สูตรตามมาตรฐาน IEC 62305-3:
s = ki × (kc / km) × l
กรอกค่าปัจจัยด้านล่าง แล้วกด “คำนวณ” เพื่อประเมินระยะห่างที่ปลอดภัยจากการอาร์กของฟ้าผ่า
ให้ทีมวิศวกร Acon Plus ช่วยออกแบบ
แนบรูปถ่ายหลังคา แปลน หรือระบุขนาดอาคาร เพื่อรับคำแนะนำที่แม่นยำ
